Eylül 2023’te 49,6 olan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, Ekim’de 48,4 olarak gerçekleşti. Endeks, faaliyet şartlarındaki yavaşlamanın ölçülü olduğunu gösterse de kelam konusu yavaşlama, Eylül’e nazaran daha besbelli gerçekleşti. Yeni siparişlerde yaklaşık bir yılın en sert yavaşlaması görülürken istihdam yine düşüşe geçti. Enflasyonist baskılar ise hafifledi.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Ekim ayı raporuna nazaran takip edilen 10 kesimden yalnızca ikisinde üretim artarken istihdam birçok kesimde düşüş gösterdi. Öbür yandan girdi maliyetleri ve kesin eser fiyatları enflasyonu, son devirdeki eğilimini sürdürerek birçok bölümde ivme kaybetti.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2023 periyodu sonuçları açıklandı. Eşik bedel olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, Eylül’de 49,6 olan manşet PMI, Ekim 2023’te 48,4’e geriledi ve üst üste dördüncü ay 50 eşik pahanın altında kaldı.
48,4 olarak ölçülen endeks, faaliyet şartlarındaki yavaşlamanın ölçülü olduğunu gösterse de kelam konusu yavaşlama PMI’ın 49,6 olarak ölçüldüğü Eylül ayına kıyasla daha besbelli gerçekleşti. İmalatçılar Ekimde iç ve dış talebin genel olarak zayıf seyrettiğini bildirdi. Bunun sonucu olarak toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri sürat kaybetti. Toplam yeni siparişlerdeki yavaşlama, geçen yılın Kasım ayından bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişlerdeki bu görünüme bağlı olarak üretim de Ekim ayında gerilemeye devam etti. Böylelikle üst üste dört ay boyunca üretimde ivme kaybı gözlendi.
Enflasyonist baskılar hafiflemeyi sürdürdü
Ekim’de istihdam yine düşüşe geçti ve bu durum beş aylık genişleme sürecini sona erdirdi. Anket iştirakçileri istifa ve emekliye ayrılmaların yaşandığına dikkat çekti. Çalışan sayısındaki azalmaya karşın firmaların birikmiş işlerinde yaklaşık bir yılın en süratli düşüşü kaydedildi.
Sipariş ihtiyaçlarındaki azalmanın sonucu olarak imalatçılar, satın alma faaliyetlerinin yanı sıra girdi ve kesin eser stoklarını da azalttı. Enflasyonist baskılar dördüncü çeyrek başında hafiflemeyi sürdürdü. Girdi maliyetleri ve sonuncu eser fiyatlarında artış oranları üst üste üçüncü ay düşüş gösterdi. Fiyatlarında artış bildiren firmalar ise bunun büyük oranda liradaki paha kaybından kaynaklandığını belirtti.
Firmalar yeni sipariş temin etmekte zorlandı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
İki bölümde üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Ekim ayı raporuna nazaran takip edilen 10 bölüm ortasından yalnızca ikisinde üretim artarken istihdam birden fazla bölümde düşüş gösterdi. Öbür yandan girdi maliyetleri ve sonuncu eser fiyatları enflasyonu, son periyottaki eğilimini sürdürerek birçok bölümde ivme kaybetti.
Hem yurt içi hem de milletlerarası talepteki zayıflık nedeniyle yeni siparişler, son bir yılı aşkın müddettir birinci sefer, izlenen tüm kesimlerde yavaşlama sergiledi. En bariz yavaşlamanın kaydedildiği dokumacılık kesiminde düşüş, son 12 ayın en yüksek suratına ulaştı. Yeni siparişlerde en hafif ivme kaybı ise besin eserlerinde gerçekleşti.
Üretimde en güçlü performans, evvelki aya nazaran sonlu bir artışın yaşandığı besin eserlerinde gözlendi. Böylelikle bölüm son üç ay boyunca büyüme kaydetti. Ekim ayında üretimini artıran öbür bölüm makine ve metal eserler oldu. En besbelli yavaşlama ise dokumacılık firmalarında görüldü.
Üretim ihtiyaçlarındaki azalmaya bağlı olarak firmalar, Ekim ayında da işe alım kararlarında temkinli davranmaya devam etti. Takip edilen on bölümden yalnızca üçünde istihdam hacmi arttı. Son beş ayın en yüksek artışını kaydeden makine ve metal eserleri tıpkı vakitte istihdamını en süratli genişleten kesim oldu. Öte yandan üretim ve yeni siparişlerde olduğu üzere istihdamda da en sert düşüş yeniden dokuma bölümünde gerçekleşti.
Satın alma faaliyetleri düşüş kaydetti
Ekim ayında, takip edilen on kesimden sekizinde girdi maliyetleri enflasyonu geriledi. Makine ve metal eserleri ile giysi ve deri eserleri bu eğilimin istisnaları oldu. Girdi fiyatlarındaki en yavaş artış, yaklaşık dört yılın en düşük enflasyonunun ölçüldüğü makine ve metal eserleri dalında gerçekleşti.
Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve güçlü talep şartları, ana metal firmalarının sonuncu eser fiyatlarını son 32 aylık devirde birinci sefer düşürmelerine yol açtı. Dokumacılık firmaları da fiyatlarını azaltırken geriye kalan öbür tüm bölümlerde artışlar devam etti. Satış fiyatlarındaki en süratli yükseliş besin eserlerinde kaydedildi.
Son olarak Ekim ayında satın alma faaliyetleri, bir yılı aşkın müddettir birinci kere tüm kesimlerde düşüş kaydetti. Takip edilen on dal içerisinde en zayıf performans yeniden dokumacılık bölümünde gözlendi.
Foreks Haber Merkezi