Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2023 devri sonuçları açıklandı.
Eşik paha olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların, kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran manşet PMI, Haziran’da üst üste üçüncü ay 51,5 seviyesinde gerçekleşerek imalat kesiminde ölçülü güzelleşmenin sürdüğüne işaret etti. Böylelikle faaliyet şartları son altı ay boyunca güçlendi.
Son ankette öne çıkan olumlu gelişme, imalat sanayi üretiminin güçlü bir halde artması ve bu artışın evvelki aya nazaran hızlanması oldu.
Eğilim olarak dördüncü aya ulaşan büyüme, birebir vakitte Temmuz 2021’den bu yana en yüksek süratte ölçüldü.
Anket iştirakçilerine nazaran liradaki bedel kayıpları, yeni siparişlerdeki artışın yavaşlamasında kısmen tesirli oldu
Firmalar, talepteki güzelleşmenin yanı sıra sarsıntıdan sonra devam eden toparlanmanın ve seçim periyodunun akabinde ekonomik aktivitedeki canlanmanın da üretim artışında tesirli olduğunu belirtti.
Yeni siparişler üst üste dördüncü ay artmakla birlikte Haziran’daki artış ölçülü seyretti ve mevcut genişleme devrinin en düşük oranında kaydedildi. Anket iştirakçileri, liradaki paha kayıplarının kelam konusu yavaşlamada kısmen tesirli olduğuna işaret etti.
Girdi maliyetleri ve kesin eser fiyatlarında evvelki aylarda yavaşlayan artışlar, Haziran ayında döviz kurunda yaşanan dalgalanmaların tesiriyle tekrar ivme kazandı. Girdi fiyatlarında bir yıla yakın periyodun en süratli artışı gerçekleşirken en son eser fiyatları ise Şubat ayından bu yana en yüksek oranda arttı.
Öte yandan tedarikçilerin yüksek girdi talebine cevap vermekte zorlanması nedeniyle tedarikçilerin teslimat müddetleri bariz bir biçimde uzadı. Buna bağlı olarak firmaların mevcut stoklarını kullanması ise girdi stoklarının azalmasına yol açtı.
Üretimdeki güzelleşmeyle birlikte istihdam da üst üste ikinci ay arttı
Söz konusu artış, ölçülü seviyede olmakla birlikte Mayıs ayına nazaran hafif daha yüksek oranda kaydedildi. Buna karşın birikmiş işler son üç ayda ikinci defa artış gösterdi.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
Enflasyonist baskılar imalat sanayi genelinde güçlendi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Haziran ayı raporuna nazaran geçen ay liradaki bedel kaybı nedeniyle enflasyonist baskılar imalat sanayi genelinde güçlendi.
Yeni siparişlerin, takip edilen 10 kesimden yalnızca üçünde artması, artan enflasyonist baskıların kimi dallarda talebi de etkilediğine işaret etti.
Başta makine ve metal eserleri olmak üzere kimi bölümler güçlü üretim artışları gerçekleştirdi. Toplam dört dalda üretim genişlerken kara ve deniz taşıtlarında ise Mayıs ayına nazaran yatay seyir izlendi.
Böylece takip edilen dalların yarısında üretim yavaşlama kaydetti.
Haziran’da üretimini artıran dallardan biri hariç tümünde yeni siparişlerde düzgünleşme oldu. Bu eğilimin tek istisnası, siparişlerin hafif yavaşladığı dokumacılık eserleri oldu. Yeni siparişlerde en süratli artış besin eserlerinde, en besbelli yavaşlama ise giysi ve deri eserleri bölümünde gerçekleşti.
Toplam yeni siparişlerdeki görünüm yeni ihracat siparişlerine kıyasla daha olumlu seyretti.
Dış talep şartlarındaki zayıflıklara bağlı olarak, takip edilen 10 bölümden yalnızca ikisi ihracatta büyüdü.
Sektörlerin genelinde girdi maliyetleri enflasyonu artış kaydetti
Enflasyonda en bariz hızlanma kimyasal, plastik ve kauçuk bölümünde gerçekleşirken maliyetlerde en sert yükseliş ise makine ve metal eserlerinde kaydedildi. Makine ve metal eserleri, ikinci çeyrek sonunda satış fiyatlarının da en süratli arttığı bölüm oldu.
Girdi maliyetlerindeki gelişmelerin yansıması olarak sonuncu eser fiyatları enflasyonu da genele yayılı bir formda yükseldi. Satış fiyatlarındaki en yavaş artış, metalik olmayan mineral eserlerde ölçüldü.
Takip edilen kesimlerin yarısında istihdam artışı görülürken en güçlü artış kimyasal, plastik ve kauçuk eserlerinde oldu. İstihdam seviyesini en yüksek oranda azaltan kesim ise yeni siparişlerin yavaşlama kaydettiği giysi ve deri eserleri oldu.
Satın alma faaliyetleri, bölümler ortasında değişken eğilimler sergiledi. Girdi alımları, takip edilen 10 bölümün yarısında hızlanırken öteki yarısında ivme kaybetti. Tedarikçilerin teslim mühletleri ise dalların çoğunluğunda artış gösterdi.
Teslimatlarda en uzun gecikmeler makine ve metal eserlerinde gözlendi.
Foreks Haber Merkezi