ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) kritik toplantılarının gerçekleşeceği süreç haftasının birinci gününde açıklanan öncü satın alma yöneticileri endeksi (PMI) bilgileri, faiz artışlarıyla global daralmanın Temmuz’da daha da derinleştiğine işaret etti.
ECB üzerindeki “faiz artışına son ver” baskılarını artıracak
Hamburg Commercial Bank (HCOB) tarafından hazırlanan ve 20 üyeli birlikte özel kesim faaliyetlerini ölçen Euro Bölgesi Temmuz ayı öncü bileşik PMI endeksi hem hizmet hem de imalat dalında, beklentilerden de sert formda sekiz ayın en düşük düzeyine geriledi.
Bu durum Perşembe günü faiz kararını açıklayacak ECB üzerindeki “faiz artışlarına son ver” baskılarını daha da güçlendirebilir.
Euro Bölgesi İmalat PMI 38 ayın en düşüğünde
Euro Bölgesi öncü bileşik PMI verisi Temmuz’da beklentilerin de üzerinde düşerek Haziran’daki 49,9 seviyesinden 8 ayın en düşük seviyesi olan 48,9’a geriledi.
Reuters ekonomistleri öncü bilginin 49,7 gelmesini bekliyordu. Hâlâ büyüme bölgesinde olan Hizmetler PMI, Haziran’daki 52 seviyesinden 6 ayın en düşüğü olan 51,1’e gerilerken imalat PMI verisi de Haziran’daki 43,4 seviyesinden 38 ayın en düşük seviyesi olan 42,7 seviyesine geriledi.
PMI datalarında 50’nin altındaki her seviye daralma manasına geliyor.
İmalat PMI 3 yıldan uzun bir mühletin en dibinde
Hizmet bölümü, PMI verisinde 6 ayın en düşük seviyesi görülse de büyümeye devam ediyor.
Ancak üç yıldan uzun bir mühletin en düşük seviyede açıklanan imalat PMI verisi, sanayi şirketlerinin ve üreticilerin daralmanın derinleştiğini aktardığına işaret ediyor.
Temmuz’da daralmanın daha da derinleşmesi, Euro Bölgesi’nde iki çeyrek ölçülü bir daralmanın akabinde resesyonun derinleşeceğine dair telaşları de güçlendiriyor.
“ECB, daralma nedeniyle sıkılaşmayı sonlandırabilir”
Küresel faiz artışları ve geçim problemlerinin tüm dünyada artması, talepte önemli bir fren yaratmış durumda ve Euro Bölgesi imalat siparişlerinde, 2009’dan bu yana en sert daralma görüldü.
Hizmet kesimi ise yedi ayın akabinde yeni siparişlerde birinci defa düşüş kaydetti. İstihdam büyümesi devam etse de büyüme suratının iki yıldan fazla bir müddetin en düşük seviyesine gerilediği aktarılıyor.
Financial Times’da yer alan bir habere nazaran ekonomistler, ECB’nin, ekonomik faaliyetlerdeki daralma devam ederse 12 aydır devam eden sıkılaşma sürecini bu hafta beklenen faiz artırımı ile sonlandıracağı görüşünde.
“Ücret-fiyat sarmalı ECB’den Eylül’de de faiz artışı getirebilir”
Araştırma kümesi Pantheon Macroeconomics’in ekonomisti Claus Wistesen, Financial Times’a verdiği demeçte PMI anketlerinin, ECB’nin bu hafta beklenen faiz artışının akabinde sıkılaşmaya son vermesini bekleyen “güvercinlere” yarayacağını söylüyor.
Ancak ikinci çeyrekte fiyat artışlarının, enflasyonu kayda paha oranda artırması durumunda Wistesen’e nazaran ECB Eylül’de tekrar faiz artışına gidebilir.
ECB geçtiğimiz haftalarda fiyat artışlarının ve artan hizmet fiyatlarının, enflasyonu “çok uzun süre” yüzde 2 maksadının üzerinde tutabileceği konusunda telaşlarını lisana getirmişti.
“Euro Bölgesi önümüzdeki aylarda daha da daralacak”
S&P Küresel tarafından yayımlanan ve HCOB tarafından hazırlanan PMI anketlerine ait en yetkili isim olan HCOB Başekonomisti Cyrus de la Rubia, hususa ait değerlendirmesinde “Hizmet dalı sürat kaybetmeye devam ettikçe Euro Bölgesi, muhtemelen önümüzdeki aylarda daha da daralmaya devam edecek.” diyor.
De la Rubia Almanya iktisadının ikinci yarı yılda resesyona düşme mümkünlüğünün ise arttığına dikkat çekiyor. Fed ve ECB faiz artışları öncesinde piyasalarda petroldeki yükseliş bilakis dönerken Brent, düşüşe karşın 80 doların üzerindeki seyrini koruyor.
Temmuz’a ait öncü bileşik PMI bilgileri, Avrupa’da imalat ve hizmet kesimlerinin seyrine ait içgörüler verecek. Bu da merkezlerin enflasyonla çabası açısından istikamet verici bir öge olarak görülüyor.
İngiltere ve ABD de yavaşlıyor ancak Biden’ın teşvikleri imalata yarıyor
İngiltere iktisadı de keskin formda yavaşlamaya devam ediyor. İngiltere Bileşik PMI verisi Temmuz’da, Haziran’daki 52,8’den daralma bölgesine yakın bir seviyeye, yedi ayın en düşük düzeyi olan 50,7’ye geriledi.
ABD’de de hizmet bölümünde büyümenin ivme kaybetmesiyle özel bölüm faaliyetleri yavaşlıyor. Temmuz öncü bileşik PMI verisi, Haziran’daki 53,2 seviyesinden 52’ye gerilerken hizmetler PMI 54,4’ten 5 ayın en düşük seviyesi olan 54,4’e geriledi.
Ancak ABD Lideri Biden’ın Enflasyonu Düşürme Yasası üzere yatırım ve üretim teşviklerinin tesiriyle, imalat PMI verisinin Haziran’daki 46,3 seviyesinden 49’a yükselmesine, daralmanın kısa vakitte büyümeye dönebileceğine işaret ediyor.
Sektörün toplam üretimine ait endeks ise 46,9’dan iki ayın en yüksek seviyesi olan 50,2’ye yükseltti.
Parite, PMI verisi sonrası 1,10’a geriledi
Her ülkede yüzlerce şirketin kıdemli yöneticileriyle gerçekleştirilen aylık anketler sonucunda hazırlanan PMI verisi, parite üzerinde de hareket getirdi.
Euro/dolar paritesi, Pazartesi günü Euro Bölgesi’nde faaliyetlerin beklentilerden de sert daraldığını gösteren bilgiler sonrası gün içinde gördüğü 1,1146 tepesinden 1,10 seviyesine kadar geriledi. TSİ 16.43 prestijiyle parite 1,1095 seviyesinden süreç gördü.
Dolar endeksi ise ABD’den gelen PMI bilgilerinin yavaşlamaya işaret etmesi fakat imalat bölümünün hızlandığını göstermesiyle ruhsal hudut 100 seviyesinden 101’in de üzerine yükseldi.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.