ABD iktisadı, borçlanma maliyetlerinin arttığı bir devrin akabinde sıkılaşan finansal şartların tesirleriyle boğuşuyor. 18 ay süren istikrarlı artışların akabinde faiz oranları 525 baz puan artarak son bir yılda görülen en sıkı finansal şartlara yol açtı.
Federal Rezerv’in stratejisi, azamî istihdam misyonunu aksatabileceği tasasıyla, daha kıymetli paranın gerçek iktisada çok fazla girmesini önlemektir. Bu sıkılaştırılmış şartların ana faktörü varlık fiyatlarındaki kayıpların tekrar canlanmasıdır. Hazine tahvillerinin getirileri 2006-07’den bu yana en yüksek düzeye, %5 ve üzerine çıkmış, Wall Street pay senetleri ise son üç ayda yaklaşık %10 bedel kaybetmiştir.
JPMorgan (NYSE:JPM) stratejistleri, bu sıkılaşan finansal şartların GSYİH üzerindeki tesirinin tam olarak gerçekleşmesinin bir ila iki yıl alabileceğini iddia ediyor. Lakin ikaz işaretleri şimdiden belirmeye başladı. Bu göstergelerden biri ABD bölgesel banka paylarının tekrar zayıflaması. Çoğunlukla ‘küçük’ ya da ‘orta ölçekli’ olan bu bankalar, lokal iş ve istihdam için hayati kıymet taşıyor.
ABD’de yaklaşık 33 milyon küçük işletme var ve bunlar ülke çapındaki tüm işlerin yaklaşık %40’ını oluşturuyor. Bu işletmelerin küçük ve bölgesel bankalarla olan kontakları kıymetli. Goldman Sachs’ın bu yılın başlarında yaptığı bir araştırma, küçük firmaların ticari ve endüstriyel kredilerinin yaklaşık %70’inin 250 milyar dolardan az varlığa sahip bankalardan, %30’unun ise 10 milyar dolardan az varlığa sahip bankalardan alındığını göstermiştir.
KBW bölgesel bankacılık endeksi Salı günü son beş ayın en düşük düzeyine inerek bu bankaların mali açıdan zorlandığına işaret etti. Bu durum potansiyel olarak ferdi ve kurumsal müşterileri için kredi ıstırabı ve maliyet artışı ile sonuçlanabilir.
Ulusal Bağımsız İşletmeler Federasyonu’ndan alınan bilgiler, küçük işletmelerin Eylül ayında kısa vadeli borçlanmaları için ortalama %10’a yakın bir faiz ödediğini ve bunun Aralık 2006’dan bu yana en yüksek oran olduğunu göstermektedir. Ekim ayındaki olası artışla bu oran Şubat 2001’den bu yana en yüksek düzeye ulaşacak ki bu da tarihî olarak resesyondan evvel gelen bir düzey.
Apollo Küresel Management’tan Torsten Slok Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Fed siyaseti ders kitaplarının öngördüğü üzere işliyor ve şirketler daha yüksek sermaye maliyetleriyle karşı karşıya kalıyor. Sonuç ise daha düşük (sermaye harcaması) harcama ve daha düşük işe alım.” dedi.
Son birkaç ayda finansal şartların sıkılaşması dikkat cazip olmuştur. Goldman Sachs’a nazaran, Temmuz ortasından bu yana yaklaşık 125 baz puan sıkılaştı ve bunun yaklaşık 50 baz puanı daha düşük pay senedi fiyatlarına ve emsal bir ölçüsü da daha yüksek uzun vadeli tahvil getirilerine atfedildi.
BNP Paribas (EPA:BNPP) analistleri, finansal şartlardaki son sıkılaşmanın GSYİH büyümesi üzerindeki tesiri açısından 40 baz puanlık bir faiz artışına denk geldiğini varsayım ediyor. Getiriler, tüketici ve ticari kredi oranlarını ve 20 yılı aşkın bir müddettir birinci kere %8’e yaklaşan mortgage oranlarını yönlendirdiği için bu kıymetli bir gelişme.
Mevcut konut satışları 2010’dan bu yana en yavaş oranda artıyor, mortgage müracaatları 1990’ların ortasındaki düzeylere geriledi, satın alınabilirlik düştü ve birçok bölgede fiyatlar düşmeye başladı. BNP Paribas ekonomistleri, Fed’in sıkılaştırmasının tam tesirlerinin şimdi ortaya çıkmadığını öngörüyor.
İş gücü piyasası ölçümleri ve tüketici harcamalarının iddiaları aşması ve GSYİH büyümesinin beklenenden daha güçlü olmasıyla iktisat şimdilik âlâ performans gösteriyor üzere görünse de sıkılaşan finansal şartlar bir zorluk oluşturabilir. Lider Jerome Powell da dahil olmak üzere Fed yetkilileri son vakitlerde ek faiz artışlarından fazla daha sıkı finansal şartların iktisat üzerindeki soğutucu tesirinden bahsetti.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın takviyesiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Koşul ve Şartlar kısmımıza bakın.