Türkiye, Ekim 2022’de yıllık bazda yüzde 85,51 enflasyon oranına ulaştı. Baz tesiriyle 2022 yüzde 64,27 ile kapatıldı. Bu yıl da enflasyon için OVP’de yüzde 64 varsayımı yapıldı. 2024 Mayıs ayına gerçek yüzde 70’lere kadar ulaşacağı kestirimleri bulunuyor.
Gerek seçimler gerekse başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın taahhütleri nedeniyle memur, emekli ve minimum fiyatlar yoluyla özel dal çalışanlarının fiyatlarına orta artırımlar yapıldı. Hiç kuşku yok ki sabit gelirliler enflasyonun kaybedeni.
Çok önemli refah kaybı yanında geçimini karşılayamayan beşerler bulunuyor ve sayıları artıyor. Gelir dağılımında enflasyon nedeniyle bozulma da gözlenmeye başlandı.
Manzaranın başka tarafında ise çalıştıran kesim bulunuyor.
Özellikle imalat sanayiinde her ne kadar fiyat artışlarına bağlı talep yükselişleri görülse de sanayi üretimi bir türlü toparlanamıyor. Şirketler eleman çıkarma tarafında telaffuzlarını her geçen gün artırıyor. Fiyat tutturamama, başta dokumacılık olmak üzere Türkiye’nin ihracat ağır dallarında, Türkiye’deki fiyat düzeyinin kimi ülkelerin gerisinde kalması nedeniyle pazar-müşteri kayıpları olduğu argümanları havada uçuşuyor.
İşçi kanadında ise artan kayıt dışılık, kayıt dışı yabancı göçmen çalıştırma ve enflasyon nedeniyle bozulan aile ekonomileri ve artan borçlarla birlikte dert büyüyor. Sendikalı işyerleri kısmen tahlil bulsa da dar ve sabit gelirli bölümün yaşadığı zorluk her geçen gün artıyor.
Bu sıkıntı dönemeçte iş piyasası için yeni bir şiddetli devir geliyor.
Kıdem tazminatının fona dönüştürülmesi tartışması birinci fitili ateşledi. Peşinden emekliler için verilecek uygunlaştırma, taban fiyat tartışmaları, hükümetin kelam verdiği esnek çalışmaya yönelik adımlar, özel kesimdeki metal iş kolu kontratının mümkün tesiri, 2023’ün son aylarında önemli bir iş piyasası tartışmasını gerektiriyor.
TİSK, 29 Eylül günü Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın iştirakiyle Çalışma Hayatı İstişare Toplantısı yapacak. Akabinde 12 Ekim’de çalışma hayatının tüm taraflarının katılacağı klasikleşen Ortak Paylaşım Platformu yapılacak.
2024’te fiyatların baskılanacağı siyasetler gündemde. Lakin çalışma hayatında birinci sefer uzun müddetin akabinde hem şirketleri hem de çalışanları tıpkı anda zorlayan bir ekonomik görünümde iş barışına yönelik kaygıları destekleyecek ögelerin işaretleri gözleniyor.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.