Merkez Bankası, Haziran ve Temmuz ayı Para Siyaseti Şurası toplantılarında 900 baz puanlık artışlarla politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 17,5’e yükseltti.
Haziran PPK’sı öncesinde ağır regülasyonlar nedeniyle yüzde 37’leri aşan TL mevduat faizleri ise sadeleştirme adımları sonrasında gerileme trendine girdi. Siyaset faizinin 900 baz puan arttığı son iki toplantıda, TL mevduat faizleri ise 1300 baz puan düştü. Bu hafta başı prestijiyle TL mevduat faizleri, birtakım özel bankalarda yüzde 24’e geriledi.
Buna karşılık kredi faizleri ise yükselişte. Haziran PPK’sı öncesinde yüzde 41,7 düzeyinde olan muhtaçlık kredi faizleri yüzde 48, yüzde 14,4 düzeyinde olan TL ticari kredi faizleri ise yüzde 24,8 düzeylerine çıktı.
Merkez Bankası Lideri Gaye Erkan, Enflasyon Raporu sunumunda da Haziran PPK toplantısı öncesinde para siyaseti aktifliğini güçlendirilmesine ait belirledikleri iki kıymetli başlıktan birinin, piyasa faizleri ile siyaset faizi ortasındaki farkın azaltılması olduğunu kaydetti.
Dolarizasyonu artırmayacak seviye
Erkan şöyle konuştu:
Buna rağmen Lider Erkan, mevduat faizlerinin dolarizasyonu artırmayacak bir düzeyde bulunmasını da önemsediklerine de dikkat çekerek TL mevduatı özendirecek enstrümanlar üzerine çalıştıklarına da işaret etti.
Yüzde 25’in altı görüldü
Bankacılık bölümü, yeni haftaya TL mevduat faizlerinde yeniden düşüşle başladı.
Bankacılık kesimi kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran kamu bankalarında TL mevduat, hafta başı yüzde 30-31 düzeylerinden bağlanırken haftanın geri kalanında 30’un altına gerilemesi bekleniyor.
Özel bankalarda ise yüzde 30’un altına geçen hafta inilmişti. Yeniden bankacılık dalı kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran Haziran PPK’sı öncesinde en yüksek meblağ mevduatlara yüzde 37-40 düzeylerinde TL mevduat faizi uygulanırken geçen hafta bu oranlar yüzde 25’e indi. Yeni haftada ise TL mevduat faizi oranı yüzde 24’e kadar geriledi.
Sektör kaynakları, regülasyonlardaki sadeleşmeyle TL mevduat faizlerinde düşüşün, kredi faizlerinde yükselişin yaşandığını lakin Lider Erkan’ın da dikkat çektiği üzere TL mevduat faizinin, dolarizasyonu artırıcı bir noktaya da düşmemesi gerektiğine işaret etti.
Merkez Bankasının da yıl sonu enflasyon kestirimin yüzde 58’e çıkardığını hatırlatan kaynaklar, Lider Erkan’ın enflasyon raporunda söylediği TL tasarruf enstrümanlarını çeşitlendirecek çalışmanın ise bu hususta kıymet taşıdığını vurguladı.
M3 para arzı, Haziran periyodunda yıllık yüzde 70,5 büyüdü
Merkez Bankası, “Aylık Nakdî Gelişmeler Raporu”nu yayımladı.
Buna nazaran geniş para arzı M3, Mayıs 2023 periyodunda yıllık yüzde 52,1 büyümenin akabinde Haziran 2023 devrinde yıllık yüzde 70,5 büyüme gösterdi.
En dar para tarifi olan M1’in yıllık büyüme oranı ise bir evvelki ay yüzde 41,7 olarak gerçekleşirken Haziran ayında yüzde 64,1 olarak hesaplandı. Mali bölüm tarafından verilen kredilerin yıllık artış suratı, hanehalkı için Mayıs 2023’te yüzde 82,9 iken Haziran 2023’te yüzde 81,4 olarak gerçekleşti.
Finansal olmayan kuruluşlara verilen krediler ise Mayıs 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 45,5, Haziran 2023’te ise yüzde 53,9 arttı.
Raporda, geniş para arzı bileşenlerinin para arzındaki yıllık büyümeye katkısı incelendiğinde; vadeli mevduatların para arzına en büyük katkıyı sağlayan kalem olduğu, bunu vadesiz mevduatların izlediği görüldü. Haziran 2023’te geniş para arzı M3’te gözlenen yıllık yüzde 70,5 oranındaki büyümede, yüzde 42,3 ile vadeli mevduatlardaki artış tesirli olurken bunu %23,6 ile vadesiz mevduatlar izledi.
Kamu bankalarının 6 aylık net kârında artış yüzde 17,6
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran bankacılık kesiminin Haziran periyodunda net kârı, geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 47,9 artışla 250 milyar 127 milyon liraya yükseldi.
Kamu mevduat bankalarının net kârı, birinci altı ayda yalnızca yüzde 17,6 artışla 30,83 milyar liradan 36,25 milyar liraya çıkarken yerli mevduat bankalarının net kârı, 70,7 milyar liradan yüzde 36,55 artışla 96,54 milyar liraya yükseldi.
Yılın birinci yarısında en süratli net kâr artışı, yabancı mevduat bankalarında yaşandı. Geçen yılın birinci yarısında 44,85 milyar lira net kâr açıklayan yabancı mevduat bankalarının, bu yılın birinci yarısında net kârı yüzde 71,22 artışla 76,8 milyar lira oldu.
BDDK datalarına nazaran kesimin etkin büyüklüğü, yıl sonuna nazaran yüzde 33,1 artışla 19 trilyon 102 milyar 389 milyon lira gerçekleşti. Krediler toplamı, yıl sonuna nazaran yüzde 32 artışla 10 trilyon 9 milyar 615 milyon lira olurken menkul pahalar toplamı da yıl sonuna nazaran yüzde 35,8 artışla 3 trilyon 220 milyar 21 milyon liraya yükseldi.
Bu periyotta kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 1,64 oldu. Bankaların kaynakları içinde, en büyük fon kaynağı durumunda olan mevduat 2022 yıl sonuna nazaran yüzde 31,5 artışla 11 trilyon 651 milyar 281 milyon TL’ye ulaştı. 2022 yıl sonuna nazaran özkaynak toplamı, yüzde 20,1 artışla 1 trilyon 688 milyar 411 milyon TL olurken Haziran 2023 periyodunda dalın sermaye yeterliliği standart oranı ise yüzde 17,96 hesaplandı.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.