Memur maaşlarına yapılan seyyanen artırımın ateşlediği yeni vergiler, birbiri arkasına kamuoyuna duyurulmaya başlandı. Evvel kurumlar vergisinde 5 puan artırış ile motorlu taşıtlar vergisini iki katına çıkaran düzenleme TBMM’ye sevk edildi. Akabinde Cuma günü sürpriz formda KDV 2 puan artırılırken, talih oyunları vergisi iki katına çıkarıldı.
Yapılan çok kaba bir hesapla kurumlar vergisi, KDV, MTV üzere kalemlerdeki artışın bütçeye gelir tesiri 250 milyar lira civarında bir büyüklüğe erişiyor. Fakat Cuma günü TBMM’ye sunulan ek bütçe kanun teklifinde ise 1 trilyon 150 milyar liralık bir vergi geliri öngörüsü bulunuyor. Şu ana kadar yapılan vergi artışlarıyla beklenen gelirin, ek bütçe düzenlemesinde öngörülen gelirin altında kalması, farkın yeni vergilerle mi kapatılacağı yorumlarına yol açtı. Öteki bir söz ile ortadaki farkın bu kadar yüksek olması birinci etapta, kamuoyuna daha evvel açıklanan vergilerin dışında yeni vergilerin de getirilebileceği, daha doğrusu vergide diğer kalemlerde de artış olabileceği fikrini getiriyor. Teorik olarak bu güçlü bir mümkünlük olsa da vergi uzmanları, artan KDV ile birlikte yaşanacak fiyat artışlarının vergi alınacak matrahları da yükselteceği, hasebiyle gelir kaleminde artış yaşanacağını belirtiyorlar. Emsal formda büyümenin de gelir ögesini artırıcı tesiri olduğuna vurgu yapılıyor.
2023 yılı bütçesinde toplam vergi gelirleri 3 trilyon 673 milyar lira civarındayken, ek bütçe ile bunun yaklaşık üçte birine karşılık gelen 1 trilyon 150 milyar liralık vergi öngörülüyor. Örneğin gelir vergisi kaleminden 503 milyar liralık gelir beklentisine, ek bütçe ile bunun yarısına yakın 203 milyar lira daha ekleniyor.
“Artışın kaynağı artırım mı vergi mi olacak?”
Yine değerli bir gelir kalemi olan ÖTV’de 2023 yılının tamamında 512 milyar liralık gelir bekleniyordu. Ek bütçe ile buna yarısından fazla yani 307 milyar liralık bir ek gelir beklentisi getiriliyor. Bunun önümüzdeki devirde ÖTV kalemlerinde diğer artış getirip getirmeyeceği ise şu an prestijiyle soru işareti olarak duruyor.
Örneğin petrol ve doğalgaz eserlerinden alınması öngörülen vergi bütçede 85 milyar lira iken, ek bütçe ile buna 112 milyar lira daha ekleniyor. Motorlu taşıt araçları satışından alınan ÖTV bütçede 204 milyar lira iken, buna da 142 milyar lira ekleniyor. Bu datalar, ya eserlerin fiyatında önemli artış ya da vergide artış manasına geliyor.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır