Merkez Bankası, yeni lideri Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki birinci toplantısında yüzde 8,5 düzeyindeki politika faizini 650 baz puan artırarak yüzde 15’e yükseltti. Piyasanın yüzde 20 düzeyindeki beklentisinin çok altında kalan faiz artışı, Mart 2021’den sonra birinci artış olarak tarihe geçti.
Piyasa oyuncuları, işleri gerçek yaptığını gösterme açısından Merkez Bankasının elindeki büyük bahtı, kuvvetli bir faiz artışı yapmayarak kullanamadığına dikkat çekerken mali sıkılaştırma sürecinin birinci adımının atıldığını, bundan sonra regülasyonlardaki sadeleşmenin de kıymetli olacağını vurguladı.
Dolar ve euro faiz kararı sonrası istikametini üste çevirdi; euro 26 lirayı, dolar 24 lirayı aştı. Borsa İstanbul endeksleri ise dalgalı bir seyir izledi.
Son periyottaki en kritik Merkez Bankası Para Siyaseti Heyeti toplantısı 6,5 puanlık faiz artışıyla sonuçlandı.
En son bu derece yüksek faiz artışı, Haziran 2018’de Lider Murat Çetinkaya devrinde 8,5 puan olarak gerçekleştirilmişti.
Naci Ağbal devrindeki birinci artış da 6,25 puan olmuştu. Merkez Bankası Lideri Erkan ile birlikte PPK metni de büsbütün değiştirildi ve dezenflasyonun en kısa müddette tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için nakdî sıkılaştırma sürecinin başlatılmasına karar verildiği açıklandı.
Geleneklerden kopulamadığının işareti
Oldukça kısa bir PPK metni yayımlandı.
Bankacılık dalı kaynakları, metnin kısa ve yetersiz olduğunu belirterek yüzde 5 enflasyon hedefinin korunuyor olmasını ise anlamsız olarak kıymetlendirdi.
2025-2026 yıllarında bile Türkiye’nin yüzde 5 enflasyonu yakalayamayacağını vurgulayan kaynaklar, faizin yüzde 15’e çıkarılmasını ise eski geleneklerin devam ettiğini ve “mevcut yanlıştan” çok kopulamadığının göstergesi olarak yorumladı.
Faiz artışının piyasa beklentisinin çok altında olması nedeniyle tesirinin de çok olmayacağını söyleyen kaynaklar, eski yüzde 8,5 siyaset faizi nasıl yalnızca bankaların ucuz fonlanmasını sağlarken bu yüzde 15 oranının da durumun devam edeceğini gösterdiğini, mevduat, kredi ve tahvil faizlerinde önemli bir değişiklik yaratmasının güç göründüğüne işaret etti.
Yüzde 5 enflasyon maksadı korundu
Son aylardan büsbütün farklı bir PPK metninde, global iktisatta enflasyon düşerken hala uzun periyot ortalamalarının çok üzerinde seyrettiğine işaret edilerek bu nedenle, bütün dünyada merkez bankaları enflasyonu düşürmeye yönelik önlemler aldığı belirtildi.
Türkiye’de yakın periyoda ait göstergelerin, enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret ettiğine dikkat çekilen PPK metninde şu tabirler yer aldı:
Gerektiği vakit gerektiği ölçüde
Piyasa oyuncularının PPK metninde en dikkat çektiği sözlerden biri de “Enflasyon görünümünde bariz düzgünleşme sağlanana kadar nakdî sıkılaştırma gerektiği vakitte ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecektir.” oldu.
Bu ifadeyi “her ay benden faiz artışı beklemeyin” olarak yorumlayan piyasa oyuncuları, piyasanın koşullarına ve gidişatına nazaran aylık 1-2 puanlık ayarlamalarla para siyasetinin sürdürülecek üzere göründüğünü vurguladı.
Bankacılık kesimi kaynakları, faizin yüzde 15 yapılıp “kademeli devam edebilirim” bildirisinin, Merkez Bankasına yönelik faiz kararı öncesi algıyı değiştirdiğine dikkat çekti ve “iplerin TCMB’nin elinde olmadığının” gösterdiğini lisana getirdi.
Regülasyonların kaldırılacağı sinyali
Metinde enflasyon ve enflasyon eğilimine ait göstergelerin yakından takip edileceği ve TCMB, fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edeceği kaydedilirken mali sıkılaştırma sürecinin başlaması ile para siyasetinin aktifliğinin artacağı belirtildi.
Metinde, “Bununla birlikte, fiyat istikrarının sürekliliğini sağlamak maksadıyla, TCMB cari dengeyi güzelleştirecek stratejik yatırımları desteklemeye devam edecektir.” denilerek selektif ve düşük faizli kredi siyasetinin süreceğinin iletisi verildi.
Piyasanın kısa metinde kıymet verdiği öteki husus da regülasyonlara ait söz oldu.
PPK metninde “Kurul, mevcut mikro- ve makroihtiyati çerçeveyi, piyasa düzeneklerinin fonksiyonelliğini artıracak ve makro finansal istikrarı güçlendirecek halde sadeleştirecektir. Sadeleşme süreci, tesir tahlilleri yapılarak kademeli olacaktır.” denildi.
Bankacılık kesimi kaynakları makro-ihtiyati tedbirlerin kademeli olarak kaldırılacağının sinyalinin verildiğini belirterek bunun iktisada katkısı olacağını kaydetti.
Kredi kartı ve KMH faizi Ağustos’ta yükselecek
Merkez Bankasının siyaset faizini yüzde 15’e çıkarmasının akabinde bankaların APİ ve swap kanalıyla yapılan fonlama, kademeli olarak yüzde 15’e gelecek.
Yine referans faiz oranının 1,4 katı ve 1,8 katı olarak belirlenen menkul değer tesisi zaruriliği bulunmayan ticari kredi faizleri de üste çekilecek.
İhtiyaç kredi faizinde de tekrar siyaset faizine nazaran belirlenen referans faiz oranındaki değişimle birlikte 1,8 kat ve 2 kat olarak uygulanan faiz üst sonu değişecek.
Kredi kartı ve kredili mevduat hesabı faiz oranları da Ağustos ayı prestijiyle değişecek. Yüzde 40 düzeyindeki mevduat faizlerinde ise regülasyonlar kanadında bir adım atılmadan bir değişim beklenmiyor.
Bugün Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan, Türkiye Bankalar Birliği üyeleri ile bir ortaya gelecek. Bu toplantıda da gündem regülasyonlar olacak.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.