Bankalar ortası piyasa ve Merkez Bankası döviz kuru fiyatları ile hür piyasa ve bankalardan satış fiyatları ortasında açılan makas, son devrin en tanınan tasarruf aracı kur muhafazalı mevduatta da yatırımcının ziyan etmesine neden oluyor.
3 ay evvel 10 bin dolarlık KKM hesabı yapan tasarruf sahibi, dün vade sonu eline geçen TL ile özgür piyasadan 9533 dolar, bankadan ise ortalama 9468 dolar alabildi.
Son devirde dövize artan talebe karşılık bankalar ortası piyasa ile banka ve özgür piyasa döviz satış fiyatları makası 1 lirayı aştı. Yüzde 5-6 düzeyinde oluşan bu fark, son haftalarda rekor üstüne rekor kıran kur muhafazalı mevduatı tercih eden mevduat sahiplerini de olumsuz etkiliyor. KKM mevduatlarının vadesi dolduğunda TL ödemeleri, Merkez Bankasının vade sonu gün için ilan ettiği döviz kuru fiyatından gerçekleşiyor. Tasarruf sahibi vade sonunda aldığı TL ile özgür piyasa ve bankalardan döviz alımı yapmaya kalktığında ise tıpkı ölçü dövizi alması mümkün değil.
3 ay evvel 10 bin dolar karşılığı KKM hesabı açan bir tasarruf sahibi, dün itibariyle KKM’den Merkez Bankasının ilan ettiği kur ile 194 bin 300 lira kazanıyor. Fakat hür piyasada dolar/TL 20,38’den süreç görüyor. Yani 3 ay sonra 10 bin dolar yerine mevduat sahibi yalnızca 9.533 dolar alabiliyor. 3 aylık ziyanı 467 dolar oluyor.
Kur muhafazalı mevduat hesabı için bankalar, Merkez Bankasının ilan ettiği döviz kuru üzerinden süreç yapıyor. 3, 6 ve 12 ay vadelerde kur muhafazalı mevduat hesapları açılabiliyor. Ve dövizdeki fiyat değişimlerine nazaran bankaların faiz oranı düşük kalırsa Merkez Bankası yahut Hazine farkı kapatıyor. Aslında işin özü KKM’ye girdiğiniz gün elinizdeki döviz ölçüsü yahut TL’nizin o gün alabildiği döviz ölçüsünü, vade sonunda size banka geri ödemeyi taahhüt ediyor. 10 bin dolar yahut 10 bin doların o günkü TL karşılığını KKM hesabına yatırdığınızda vade sonunda size banka tekrar 10 bin doların TL karşılığını ödüyor.
Bankadan almaya kalksa 9.386 dolar alabilecek
Bankaların döviz kurunda hem alım satım hem de bankalar ortası piyasaya nazaran daha yüksek fiyat uygulaması sonrasında hür piyasada da döviz fiyatları yükseldi.
Son haftalarda ise özgür piyasa ve bankalar ile Merkez Bankası ve bankalar ortası piyasa ortasındaki döviz fiyatları makası ise çok daha fazla açıldı. Bankalar ortası piyasada dün dolar/TL 19,42 düzeylerinden süreç görürken Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve KKM’de baz alınan dolar/TL düzeyi 19,43 oldu.
Serbest piyasada dolar/TL 20,38 düzeyinde olurken bankalarda ise dolar 20,47 ila 20,70 lira ortasında süreç gördü.
Dün prestijiyle 3, 6 ve 12 aylık KKM vadesi biten bir mevduat sahibi ise tüm bu kur enflasyonu ortasında ziyan etti. 3 ay evvel 10 bin dolar ile KKM hesabı açan mevduat sahibi, dün 194.300 lira aldı. Bu parasını yine özgür piyasa yahut bankalarda dolar alarak pahalandırmak istediğinde, özgür piyasadan 9.533 dolar, en yüksek kur fiyatı veren bankadan aldığında ise 9.386 dolar alabildi. En düşük dolar kurunu veren bankadan ise alabildiği 9.491 dolar olarak hesaplandı. Yani vade boyunca 10 bin doları erimiş oldu.
Hesaplama yapıldığında hür piyasada 3 ayda yüzde 7,38 getiri elde edecekken 10 bin dolarının TL karşılığı, Merkez Bankası kuruyla yüzde 3,30 kazandırdı. Yeniden 6 ayda hür piyasada yüzde 9,45 kazanacakken Merkez Bankası kuruyla, TL karşılığı olarak yüzde 4,57; 12 ayda ise yüzde 37,61 kazanacakken yüzde 31,64 ile yetinmek zorunda kaldı KKM yatırımcıları.
Kur muhafazalı mevduat hesaplarının büyüklüğü, 14 Nisan haftası prestijiyle 1,9 trilyon liraya ulaştı. Bugün Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 21 Nisan haftası prestijiyle yeni bilgiyi açıklayacak. Her ne kadar bayram tatili nedeniyle kısa bir hafta olsa da KKM hesaplarındaki yükselişin sürmesi bekleniyor.
Serbest piyasada dolardaki yükseliş %8,10
Döviz kurlarında artış son haftalarda hızlanarak devam ediyor.
Yılbaşından bu yana bankalar ortası piyasada dolar, TL’ye karşı yüzde 3,83 yükselirken hür piyasada yüzde 8,10 artış gösterdi. Yeniden Euro, bankalar ortası piyasada yüzde 7,06 yükselirken özgür piyasada yüzde 11,41 yükseliş sağladı.
Sadece döviz kurları değil gram altının fiziki ve sertifika satışlarında da farklı fiyatlar var.
Gram altın, bankalar ortası piyasada yıl sonuna nazaran yüzde 13,72 artarken özgür piyasada gram altının satış fiyatı, yüzde 22,34 yükseliş gösterdi. Tüm bunlara karşılık Borsa İstanbul BIST 100 endeksi ise yılbaşından bu yana yatırımcısına yüzde 12,25 kaybettirdi. Dün de endeks yüzde 2’nin üzerinde kayıp yaşadı.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.